..:: Maycan Bahçe Doktoru ::..

Öğrencilerle Aşı Hakkında Neler Konuştuk

■Aşı; üretilmesi istenen bitkinin bir parçasını, kökünden faydalanmak istenen başka bir bitkiyle kaynaştırarak tek bir bitki olarak yetiştirme tekniğidir.
■İyi vasıflı bir meyvenin çekirdeği ekilse bile bundan o meyvenin özelliğini taşımayan değişik bir çeşit elde edilir.
■Aşı ile çoğaltmada meyvenin özellikleri bozulmaz. Kolay ve çabuk sonuç alınır. Az bir emekle ve masrafla iyi çeşitleri çoğaltabiliriz

Bitkilerde aşının kullanılma nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz.

■Tür ve çeşide uygun fidan üretimi yapmak
■Başka ve kolay metotlarla çoğaltılamayan çeşitlerin ortadan kalkmasına engel olmak ve bitkinin neslini devam ettirmek
■Büyük ağaçların mevcut olan çeşitlerini değiştirmek
■Islah çalışmalarında belirli özellikleri için seçilen çöğürlerin büyümelerini hızlandırmak
■Ağaçların zarar gören kısımlarının yenilemek
■Virüs hastalıklarının incelenmesi
■Bazı anaçların üstün özelliklerinden (bodur anaçlar gibi) yararlanılması

Aşıda iki bitki parçası vardır. Birincisi aşının tatbik edileceği kısım anaçtır. Diğeri ise üzerine kaynama yapan ve ileride bize meyvesini verecek olan göz veya kalemdir.

Aşı çeşitleri 2 tanedir. 1- Göz Aşıları 2- Kalem aşıları

1- Göz aşısı: Odun dokusu bulunan veya bulunmayan küçük bir kabuk parçasıyla üzerinde bulunan tek bir göz ile yapılan aşılara göz aşısı denir. Göz aşıları genç anaçlara veya 0,6-2,5 cm çapında ince dallara uygulanır. Bunun için anaç olarak 1 yıllık fidanlar yeterlidir. Göz aşısı metodları;T Göz aşısı, Yama göz aşısı, Flüt Göz Aşısı, Yongalı Göz Aşısı

2-Kalem aşılar: Göz aşısı yapılamayacak kadar kartlaşmış olan meyve ağaçlarına kalem aşıları yapılır. Kalem aşılarında, üzerinde 2-3-4 göz bulunan bir dal parçası (kalem) kullanılır. Kalem aşılarının yapılış şekillerine göre çok çeşitleri vardır . Pratikte en çok kullanılanları; kakma aşı, çoban aşısı, yarma aşı ve İngiliz aşısıdır..

AŞILARDA ZAMAN

Kalem aşıları ; genellikle ilkbaharda anaçta aktif büyüme dönemi başlayıp kalemde ise gözler uyanmaya başladığıdönemde yapılır. Ancak bazı bitki türlerinde bu süre yaz sonuna kadar devam eder.

■Fakat bu durum göz aşılarında daha bir farklılık gösterir. Göz aşıları yapılma zamanlarına ve sürgün verme durumlarına göre ikiye ayrılır.

1- Sürgün göz aşıları: Anaca yerleştirilen göz, aşının yapıldığı yıl içinde sürgün verir. Sürgün göz aşıları erken ve geç sürgün göz aşıları olmak üzere iki zamanda gerçekleşir.

■Erken sürgün göz aşıları: Göz tomurcuklarda henüz bir kabarma görülmeden yanigöz latent halde iken yapılır. Anacın ise aktif halde olması gerekir. Bunun için göz kalemleri aşılamadan bir süre önce alınıp 0-4o C`de anaçlar aktif hale geçene kadar saklanır. Bu aşılar ilkbaharda anaç gelişmeye ve özsuyu yürümeye başlayıp kabuk kolaylıkla ayrıldığında açık alanda yapılır. Aşı iki hafta içinde tutar ve gözün kuvvetli sürmesi için anacın aşı noktasının altında uyuyan gözlerden sürgün verenler koparılarak uzaklaştırılır. Bu yolla gücün büyük bir kısmı aşı gözünde toplanır.

■Geç sürgün aşıları: Daha geç yani haziran ayının ilk yarısında yapılır. Bu dönemde göz artık yeni oluşmuş sürgünler haline dönüşmüş ve her yaprak koltuğunun altında iyi gelişmiş tomurcuklara sahip olmuşlardır. Aşı kalemi olarak bu tomurcuklar kullanılır. Geç sürgün aşılarında yara hemen kapanır ve aşı iki hafta içinde tutar. Aşının tuttuğu, yaprak sapının düşmesi ile anlaşılır. Göz hazirandan itibaren büyümeye devam eder ve bitkinin yeni tacını oluşturur. Bu yöntemde aşı gövde üzerinde yeteri kadar yüksekliğe takılmalı ve aşılamadan 3–4 gün sonra tepegözün 5–10 cm yukarısından kesilmelidir. Aşılamadan 10–15 gün sonra bu kesim gözün hemen üstüne kadar indirilir.

2- Durgun göz aşıları: Temmuz ayından eylül başına kadar durgun göz aşısı uygulanır. Ancak anaçta büyüme halen devam etmektedir. Durgun göz aşısında gözler, bitkinin dış tarafında bulunan kısa ve yavaş büyüyen sürgünleri dışında,aynı yılın olgunlaşmış kuvvetli gelişen sürgünlerinden alınmalıdır. Göz kalemi olarak ise sürgünün orta kısımlarından küçük ve sivri formlarıyla ayrılan yaprak tomurcukları kullanılmalıdır.

12.01.2012